Využití pramene CristPrachAlgS v SSL

Cristannus de Prachaticz, Algorismus prosaycus – Křišťan z Prachatic, Základy aritmetiky, ed. Z. Silagiová, Pragae 1999.
Počet hesel s tímto pramenem: 57
Počet užití v citaci: 65
Počet užití ve script. et form: 1
Stáhnout jako XML
additio
numeracio, a-o, subtraccio CristPrachAlgS 34
algorismus
ab hoc nomine Algus sive a tali viro, qui hanc scienciam corrogavit, liber...sumpsit...titulum a-us CristPrachAlgS 8
analogos
divisio...analoga est, quando aliquid totum a-um dividitur in sua a-a CristPrachAlgS 82a
anterioratio
si contingat, quod post a-em figurarum non possit digittus inveniri, tunc ponenda est cifra sub quarta figura versus dextram et anteriorande sunt figure per duas differencias CristPrachAlgS 122
arithmeticus
AR numerat, GE(ometria) ponderat CristPrachAlgS 8
articulus
a-us est omnis numerus, qui potest dividi in X partes equales ita, quod nichil sit residuum neque diminutum, ut decem dividitur in decem unitates et 20 in decem dualitates CristPrachAlgS 18
astronomia
ge(ometria) ponderat, AS colit astra CristPrachAlgS 8.
astronomicalis
in Alfoncii tabulis et aliis a-ibus CristPrachAlgS 100a
binarius (1)
tria augentur per bis propter duas unitates, que sunt in b-o CristPrachAlgS 64.
cifra
Greci et Latini omnem numerum per novem figuras significativas, quas vocant digittos, et per decimam non significativam, quam appellant c-am, exarant CristPrachAlgS 24
circulus (1)
eciam dicitur (cifra) c-us CristPrachAlgS 26a
circumfero
item cifra dicitur quasi c-s, quia cifra habet se tamquam circumferencia, quia est rotunda CristPrachAlgS 24b.
collectivus
(script. et form.) cole- CristPrachAlgS 8
cubice
qui (digittus) ductus in se c-e (gl.: more cubico, scilicet bis), deleat totum suprapositum CristPrachAlgS 118.
D
dele unitatem et scribe loco eius cifram et extra in tabula scribe d cum titello, taliter: đ et significat dimidium CristPrachAlgS 54.
denominator
minucie seu fracciones tocius habent duplicem numerum..., scilicet nominatorem et d-em. Nominator dicitur ille, qui numerat partes alicuius tocius..., sed d-r dicitur ille, qui denominat partem alicuius tocius CristPrachAlgS 126
denomino
quando vero numerus numerans est minor quam d-ans, tunc significatur, quod ille partes non sunt integrum, sed minus, ut ½ CristPrachAlgS 126b
determino
in secundo capitulo d-at de addicione, in tercio de subtraccione CristPrachAlgS 14
dialecticus
gra (mmatica) loquitur, DYA verba refert CristPrachAlgS 8.
digitus
est triplex numerus, scilicet d-ttus, articulus et numerus compositus...D-ttus (gl.: Dicitur d-ttus, quia ut frequenter numeramus per d-ttos dicendo unum, duo etc.) est omnis numerus minor decem, ut 1, 2, 3 etc. usque 9 inclusive CristPrachAlgS 16
digressivum
eciam dicitur (progressio) discontinua, quia non mutatur continuum, sed pocius disg-um et discontinuum, quia partes non uniuntur sicut in continua CristPrachAlgS 96b.
discontinuus
nota duas regulas (gl.: per quas habeat cognosci totus processus progressionum, tam continue, quam d-e). Prima regula: In omni progressione, sive naturali (gl.: continua, ubi nichil obmittitur), sive intercisa (gl.: d-a) CristPrachAlgS 96
dicitur discontinua (progressio), quia non imitatur continuum, sed pocius disgressivum et d-um, quia partes non uniuntur sicut in continua CristPrachAlgS 96b.
divido
in divisione tres numeri sunt necessarii: Primus numerus d-endus et est ille, qui debet d-i in partes, secundus numerus d-s et est ille, per quem numerus d-itur CristPrachAlgS 84 (sim. UK XI D 7 f.91r)
duplatio
huius artis (arismetrice, mathematice) 9 sunt species, scilicet numeracio, addicio, subtraccio, mediacio, d-o, multiplicacio, divisio, progressio et radicum extraccio CristPrachAlgS 34
duplo
est species prima (sc. mathematice) numeracio, dicta figura, addere, subtrahere, d-are, dimidiare...radicem extrahere pars nona dicitur CristPrachAlgS 32b
anteriorandum est primum d-um cum suo subduplo (gl.: id est, si est unum vel cum subduplis, si d-a sint plura) et inveniendus est quidam digittus sub figura precedente versus dextram CristPrachAlgS 112.
elicio
radicem quadratam alicuius numeri extrahere est proposito numero ell-ere unum numerum CristPrachAlgS 106b
excessus
progressio est agregacio numerorum ab unitate vel a dualitate inceptorum, per equales e-us continue sumptorum CristPrachAlgS 94
expositivus
forma tractandi est processus diffinitivus, divisivus, e-us et narrativus CristPrachAlgS 10
exsecutivus
iste liber...dividitur in X capitula, quorum unum partim est prohemiale et partim exe-um CristPrachAlgS 12b
extraho
radicem...e-ere non est aliud, nisi proposito aliquo numero radicem eius invenire quadratam vel cubicam secundum quantitatem numeri propositi CristPrachAlgS 106
figura
hii autem numeri aput diversos variis f-is (gl.: id est karacteribus) depinguntur CristPrachAlgS 18
item cifra dicitur f-a nichilli, quia per se posita nichil significat, sed tantum cum aliis significat CristPrachAlgS 26a
aliter et subtilius Greci et Latini omnem numerum per f-as significativas, quas vocant digittos, et per decimam (sc. f-am) non significativam, quam appellant cifram, exarant CristPrachAlgS 24
est tamen sciendum, quod quando f-a inferioris ordinis non poterit subtrahi a sibi supraposita, tunc a f-a sequenti, si est significativa, recipienda est unitas CristPrachAlgS 48
fractio
minucia seu f-o dicitur pars alicuius tocius, sicut medietas alicuius rei vel tercia pars vel quarta vel quinta...minucie seu f-es tocius habent duplicem numerum..., scilicet nominatorem et denominatorem CristPrachAlgS 124-126
frango (1)
minuo, -is, -re significat integrum f-ere per partes, quod est dividere et de mayori minus facere CristPrachAlgS 124b
geometria
GE ponderat, AS(tronomia) colit astra CristPrachAlgS 8.
grammaticus
GRA loquitur, DYA(lectica) verba refert CristPrachAlgS 8
importo
hec cifra per se posita nullum numerum i-at (gl.: id est representat) CristPrachAlgS 24
independenter
locus improposito est situs figure cuiuslibet seorsum per proporcionem suam i-r CristPrachAlgS 96
integer
si sit divisio per i-um et non per minucias CristPrachAlgS 86
intercīdo (1)
est duplex (progressio), scilicet naturalis et i-a. Naturalis seu continua est, quando incipitur ab unitate et sic continuatur nichil obmittendo, ut 1, 2, 3, 4, 5. I-a vero est, quando obmittitur aliquis numerus, ut 1, 3, 5, 7, 9 CristPrachAlgS 94-96
lateralis
tunc...ducantur l-es (figure) in 4 CristPrachAlgS 146
limes
Greci et Latini numerum omnem per novem figuras (gl.: l-es) significativas...et per decimam non significativam...exarant CristPrachAlgS 24
locus
l-us in proposito est situs figure cuiuslibet seorsum per proporcionem suam independenter CristPrachAlgS 96
materialis
causa m-is seu subiectum huius ‹libri est numerus consideratus in se› et in suis partibus atque passionibus CristPrachAlgS 8
mediatio
huius artis novem sunt species, scilicet...addicio, subtraccio, m-o, duplacio CristPrachAlgS 34
medio
postquam m-asti primam (figuram), m-a secundam CristPrachAlgS 54
metaphysicalis
sciencia metha-is racione demonstracionis est ultimo certa CristPrachAlgS 12a
millenarius
est utile, si magnus erit numerus, quod semper super quamlibet figuram loco m-i positam ponatur quidam punctus ad denotandum, quod tot m-os ultima figura debet significare, quot sunt puncta pertransita CristPrachAlgS 32
minutia
m-a seu fraccio dicitur pars alicuius tocius, sicut medietas alicuius rei CristPrachAlgS 124
m-a seu fraccio dicitur pars alicuius tocius, sicut medietas alicuius rei vel tercia pars vel quarta vel quinta CristPrachAlgS 124
tales m-e (gl.: scilicet vulgares)...habent duplicem numerum, per quem exprimuntur..., scilicet numeratorem et denominatorem CristPrachAlgS 126
m-e sunt duplices: diversarum m-arum et eiusdem. Diversarum m-arum sunt m-e expresse per diversos denominatores CristPrachAlgS 128a.
minutus
m-um est 60. pars alicuius tocius, ut quando totum dividitur in 60 partes, tunc una illarum particularum est m-um. Et sic m-um est inferius ad ly minucia, quia ubicunque est minucia, ibi est m-um, et non converso CristPrachAlgS 124b
misceo
est triplex numerus, scilicet digittus, articulus et numerus compositus seu m-us...Numerus compositus est ille, qui componitur ex digitto et articulo, sic ut 11 componitur ex unitate, qui est digittus, et 10, qui est articulus CristPrachAlgS 16
multipartio
multiplico, -as significat...secare, m-ire (m-pare cod. per err.) CristPrachAlgS 62b.
multipartitio
multiplicacio, id est...seccio, m-o (m-parcio cod. per err.) CristPrachAlgS 62b.
multiplicatio
m-o, id est...plicarum composicio CristPrachAlgS 62b.
multiplico
numerus, qui m-at alium, dicitur numerus m-ans et semper debet adverbialiter exprimi CristPrachAlgS 64
numerus, qui m-atur, vocatur numerus m-andus CristPrachAlgS 64
musica
Gra(mmatica) loquitur, ... / M canit, AR numerat CristPrachAlgS 8
mutuatio
si...non potes (sc. subtrahere), quia superior (numerus) est minor vel est cifra, tunc a secunda figura deponas unitatem (gl.: scilicet per m-em) et illam scribe ante numerum minorem CristPrachAlgS 46
mutuo (2)
unitate m-ata et minori figure preposita figure precedentis CristPrachAlgS 48